หลักการออกแบบตกแต่งสวนและงานแลนด์สเคป
ภูมิสถาปัตย์จะเน้นการออกแบบพื้นที่ภายนอก อย่างเช่น การออกแบบสวนสาธารณะของที่พักอาศัย การออกแบบภูมิทัศน์สำหรับพื้นที่สาธารณะ ซึ่งเป็นอีกหนึ่งแขนงของศาสตร์ด้านการออกแบบที่มีมาอย่างยาวนาน ดังนั้น งานออกแบบภูมิทัศน์ จึงเหมือนกับอยู่รายรอบตัวเรา เป็นการออกแบบที่ทำให้เกิดสุนทรียะให้กับมนุษย์ และเติมเต็มงานออกแบบให้สมบูรณ์มากยิ่งขึ้น
“งานภูมิทัศน์” หมายถึงพื้นที่ภายนอกอาคารที่มีการปรับแต่งพื้นที่ให้มีประโยชน์ใช้สอยที่มีประสิทธิภาพ มีความร่มรื่นสวยงามและมีเอกลักษณ์ รวมทั้งการมีองค์ประกอบพื้นฐาน เช่น ระบบการให้แสงสว่าง ระบบให้น้ำต้นไม้ ระบบระบายน้ำ ระบบอำนวยความสะดวก เช่น ม้านั่ง ถังขยะ ป้าย ตลอดจนสิ่งประเทืองใจ เช่น น้ำพุ น้ำตก หรือประติมากรรม
งานภูมิทัศน์มีทั้งขนาดเล็กที่ไม่ซับซ้อนที่เรียกว่าสวนประดับ หรือ สวนหย่อม ไปจนถึงงานซับซ้อนและมีขนาดใหญ่ เช่น สวนสาธารณะขนาดใหญ่ในเมือง งานภูมิทัศน์โรงแรมพักผ่อนหรูขนาดใหญ่ งานผังบริเวณโครงการขนาดใหญ่ งานลานเมืองและสถานที่สำคัญอื่นๆ
ลักษณะของงานตกแต่งสวนหรืองานแลนด์สเคปที่ดีต่อผู้ใช้งาน
- มีพื้นที่สีเขียวที่มีความร่มรื่น สวยเป็นระเบียบ และสะอาด
- งานการประดับตกแต่งด้วย ต้นไม้ ไม้พุ่ม สวนดอกไม้ บ่อน้ำ หญ้า หิน ดิน ทราย
- มีการจัดสรรพื้นที่สำหรับการผ่อนคลาย เช่น ที่นั่งเล่น เครื่องเล่นเด็ก หรือที่ออกกำลังกาย
- จัดให้มีกิจกรรมที่หลากหลายมากที่สุดเท่าที่จะทำได้โดยเน้นครอบครัว เช่น ให้ ผู้สูงอายุ เช่น ปู่ย่า / พ่อ-แม่ – วัยทำงาน/ วัยรุ่นและเด็กเล็กสามารถมาที่สวนเดียวกันพร้อมกันได้โดยไม่เบื่อและรบกวนกัน
- มีพื้นที่อเนกประสงค์ที่ใช้ได้หลากหลาย สำหรับทุกเพศทุกวัย
- มีอุปกรณ์และสิ่งอำนวยความสะดวกเพียงพอและตอบสนองต่อภูมิอากาศ
องค์ประกอบของงานแลนด์สเคป
เลนทางเดิน/บล็อกทางเดินสวน
เลนทางเดินควรปูด้วยวัสดุปูพื้นที่ไม่ลื่น หลีกเลี่ยงวัสดุปูพื้นที่มีลวดลายมากเกินไป และแบ่งแยกสีแตกต่างจากสีของพื้นดินและหญ้าชัดเจน เพื่อให้ปลอดภัยและสะดวกต่ออผู้ใช้งานทุกเพศทุกวัย
ตัวอย่างวัสดุสำหรับปูพื้นทางเดิน
- บล็อกแผ่นทางเท้าปูนเปลือย
บล็อกแผ่นทางเท้าปูนเปลือย เป็นวัสดุปูพื้นทางเดินที่มีลักษณะเป็นรูปทรงสี่เหลี่ยม มีทั้งแบบสี่เหลี่ยมจตุรัสและผืนผ้า มีคุณสมบัติเรื่องความทนทาน ผิวหน้าเรียบ ทำให้เดินได้อย่างสะดวกสบายและปลอดภัย ติดตั้งได้ง่าย ปรับใช้งานได้หลากหลาย ทนทานต่อสภาพอากาศ เหมาะสำหรับใช้ปูทางเดิน ใช้ตกแต่งสวน หรือใช้กับงานแลนด์สเคปในรูปแบบอื่นๆ
- แสตมป์คอนกรีตสำเร็จรูปแบบแผ่น
คุณสมบัติเรื่องความแข็งแรงทนทาน มีสีให้เลือกหลายแบบ สามารถใช้ทดแทนวัสดุธรรมชาติได้ มีลวดลายเหมือนหิน จึงสามารถตกแต่งสวนหรือทางเดิน ร่วมกับวัสดุประเภทอื่นๆ ได้ง่าย เป็นวัสดุปูพื้นที่ติดตั้งได้อย่างรวดเร็ว เหมาะแก่การนำมาใช้ทำพื้นรอบสระว่ายน้ำ ตกแต่งสวน ลานจอดรถ ทางเดิน และถนน เป็นต้น
- บล็อกหญ้าลายหิน (Grass Block)
บล็อกหญ้าลายหินเหมาะสำหรับใช้ตกแต่งพื้นทางเดินในสวนแบบธรรมชาติ มีร่องสำหรับปลูกหญ้าได้เหมาะสำหรับใช้ในกรณีที่เป็นที่จอดรถแบบ Outdoor เพื่อช่วยเพิ่มพื้นที่สีเขียวและช่วยลดอุณหภูมิความร้อนที่สะสมบนผิวดินได้เป็นอย่างดี ผิวหน้าที่มีเท็กซ์เจอร์ช่วยกันลื่นได้เป็นอย่างดีเนื่องจากตะไคร่จะเกาะที่ผิวคอนกรีตน้อยกว่าหินจริง
ทางลาด
สถานที่ภายนอกอาคารเหมาะสมกับการมีทางลาดมากกว่าภายในอาคาร เนื่องจากทางลาดจะใช้พื้นที่มาก ทางลาดที่ดีควรอยู่ข้างบันไดควรมีพื้นที่บริเวณหน้าทางลาดเป็นที่ว่างยาว เมื่อวัดจากด้านหน้าทางลาดมีระยะไม่น้อยกว่า 1,500 มิลลิเมตร ทางลาดควรมีการก่อสร้างให้มีความคงทน แข็งแรงและ สามารถรับน้ำหนักได้มาก
เลนจักรยาน
ในการออกแบบงานแลนด์สเคปหลายๆ ที่ซึ่งมีพื้นที่กว้าง อย่างเช่น ภายในสวนสาธารณะ การมีเลนสำหรับจักรยานแยกชัดเจน จะทำให้สะดวกต่อผู้ใช้งาน และเป็นพื้นที่สำหรับผู้ที่ต้องการปั่นจักรยานโดยเฉพาะ ไม่รบกวนเลนทางเดินปกติ ปลอดภัยต่อผู้ใช้งาน
การจัดตกแต่งสวน
การจัดสวนเดิมทีมี 2 รูปแบบที่เห็นบ่อยๆ คือการจัดสวนแบบ Formal Style เป็นการจัดสวนที่อาศัยรูปทรงเลขาคณิตเป็นหลัก เช่น วัดรูปทรงต้นไม้เป็นรูปสามเหลี่ยม ทรงกระบอก สี่เหลี่ยม และอื่นๆ นิยมจัดให้มีความสมดุลกันทั้งด้านซ้ายและขวา อีกหนึ่งรูปแบบคือ Informal Style ที่เป็นการจัดสวนโดยไม่ได้อิงรูปทรงเลขาคณิตเป็นหลัก แต่อาศัยหลักความสมดุล นิยมใช้เส้นโค้งมากกว่าเส้นตรง รูปทรงของต้นไม้จะเป็นอิสระ และเป็นธรรมชาติ